راهنمای انتخاب ماده مناسب برای ترمیم ترک های بتن

ایجاد ترک در بتن، موضوعی است که بسیاری از تولیدکنندگان سازه‌های مختلف درگیر آن هستند. بکارگیری مواد ترمیم‌کننده، انتخابی عالی برای ترمیم ترک‌ های بتن است؛ اما اینکه چه ماده‌ای برای ترمیم ترک‌های بتن استفاده کنید، اهمیت زیادی دارد. در این مقاله درصدد هستیم نحوه انتخاب بهترین مواد ترمیم‌کننده را برای ترک بتن بیان کنیم. پس تا انتها همراه ما باشید.

ترک بتن

ترک‌های بتن در اثر عوامل مختلفی ایجاد می‌شود و در نهایت، آسیب‌های جدی برای بتن به وجود می‌آورد. ترک‌ها معمولاً در 4 گروه عمده تقسیم می‌شوند؛ ترک‌های ناشی از جمع‌شدگی خمیری، ترک‌های ناشی از نشست درون بتن، ترک ناشی از جمع‌شدگی خشک شدگی و ترک ناشی از تنش حرارتی. در ذیل به صورت جزئی به تبیین هر یک از ترک‌ها خواهیم پرداخت.

• ترک‌های ناشی از جمع‌شدگی خمیری: این‌گونه ترک‌ها در اثر خشک شدن سریع سطح بتن ایجاد می‌شوند و از جمله مشخصات ظاهری آن‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
  الف) عرض ترک‌های ایجاد شده در اثر جمع‌شدگی خمیری، حداکثر 3 میلی‌متر و عمق آن در بازه 25 تا 50 میلی‌متر متغیر است.
  ب) ترک‌های ایجاد شده معمولاً به صورت موازی هم هستند و بلافاصله بعد از بتن‌ریزی، یعنی در فاصله زمانی 30 دقیقه تا 6 ساعت پس از بتن‌ریزی ایجاد می‌شوند.
• ترک ناشی از نشست درون بتن: در صورتی که سیمان و سنگدانه نشست داشته باشند، ترک به دلیل نشست بتن خمیری ایجاد می‌شود. در واقع زمانی که نسبت آب به سیمان بالا باشد، آب‌انداختگی داخلی بتن بیشتر شده و در نتیجه، نشست سیمان و سنگدانه افزایش پیدا می‌کند. این ترک‌ها نیز تقریباً در فاصله زمانی 10 دقیقه تا 3 ساعت بعد از بتن‌ریزی روند رشد خود را شروع کرده و به صورت موازی آرماتورها نمایان می‌شوند.

• ترک‌های ناشی از جمع‌شدگی خشک شدگی: این نوع ترک روی دال‌ها و گاهی اوقات دیوارها ایجاد می‌شود و به دلیل کاهش حجمی که به دلیل افت رطوبت در خمیر سیمان رخ می‌دهد، به وجود می‌آید. شکل ظاهری این ترک‌ها بر اساس الگوی پوست سوسماری است و برعکس ترک‌هایی که پیش از این عنوان کردیم، پس از چند هفته یا چند ماه رخ داده و تا سه سال نیز می‌تواند روند رشد و ایجادش ادامه پیدا کند.
  برای جلوگیری از ایجاد این ترک، بهتر است در مخلوط بتن تولیدی، درصد سنگدانه بیشتر باشد و نسبت آب در کل بتن کمتر باشد. بدین‌ترتیب برای جلوگیری از این ترک، بهتر است در مخلوط بتن تولیدی از روان کننده‌ بتن و دیرگیر بتن استفاده کنید. بکارگیری مواد عمل‌آوری روی مخلوط بتن در سنین اولیه بتن، مانع از دست رفتن رطوبت شده و موجب تولید بتنی با کیفیت می‌شود.
• ترک ناشی از تنش حرارتی: این نوع ترک‌ها در سازه‌های مختلف، معمولاً در بتن‌ریزی‌های حجیم به وجود می‌آیند. برای جلوگیری از ایجاد آن، بهتر است از نیتروژن مایع و یخ خرد شده در بتن استفاده کنید. البته روش‌های دیگری نیز برای جلوگیری از ایجاد این ترک‌ها وجود دارد و آن، خنک کردن سنگدانه‌ها و استفاده از سیمان و مواد جایگزین سیمان است. در کنار همه این موارد، می‌توان با استفاده از دیرگیر بتن در مخلوط بتنی و همچنین تأخیر در شروع سرد کردن بتن، مانع از ایجاد این ترک‌ها شد.

بیشتر بخوانید: انواع ترک در بتن

انتخاب بهترین ماده برای ترمیم ترک های بتن

برای اینکه بتوانید بهترین ماده و متریال را از میان دیگر مواد برای ترمیم ترک بتن انتخاب کنید، باید به سه نکته اصلی توجه کافی داشته باشید:

• حرکت ترک (track movement) در سازه شما به چه صورت است؟ ترک در بتن دو حالت دارد؛ ترک  dormant (خفته) یا ترک active (فعال)
• وجود رطوبت در ترک را بررسی کنید. به طور کلی یا داخل ترک خشک است یا مرطوب. در این میان حتی ممکن است نشت فعالی داخل ترک وجود داشته باشد.
• نکته نهایی که باید در ترمیم ترک به آن توجه داشته باشید آن است که آیا ترک شما سازه‌ای است یا غیر سازه‌ای؟ در این مواقع، لازم است میان آن چسبندگی ایجاد کنید. حال باید دید این چسبندگی سازه‌ای باشد یا خیر که اصطلاحاً به آن structure building گفته می‌شود.

برای ترمیم ترک های بتن مواد مختلفی در دنیا وجود دارد که می‌توان از آن استفاده کرد؛ موادی مثل رزین اپوکسی، متااکریلات‌ها، پلی اورتان، سیلیکان، سیمان‌های پلیمری و ملات‌های اصلاح شده با پلیمر که هر یک برای ترک خاصی کاربرد دارد.

ماده ترمیم کننده	وضعیت حرکت ترک	وضعیت رطوبت ترک	نیاز به چسبندگی سازه‌ای
Epoxyresin	غیر فعال	خشک یا مرطوب	بلی
High-molecular-weight methacrylate or methylmethacrylate	غیر فعال	خشک	بلی
Polyurethane chemical grout	فعال یا غیر فعال	نشت فعال، خیس یا خشک	خیر
Polyurethane, silicone, active or stpe, or polysulfilde sealant	فعال یا غیر فعال	خشک	خیر
Flexible epoxyresin or polyuria	فعال یا غیر فعال	خشک	خیر
Strip-and-seal systems	فعال یا غیر فعال	ترک خشک یا خیس با سطح خشک	خیر
Cement,polymer-modified cement or polymer grouts	غیر فعال	خشک یا مرطوب	خیر

همان‌طور که گفته شد ترک‌ها در انواع مختلفی در بتن به وجود می‌آیند و برای رفع هر یک از آن‌ها که معمولاً در سنین اولیه بتن‌ریزی اتفاق می‌افتند، باید شیوه‌های مختلفی به کار گرفت. انتخاب بهترین ماده برای ترمیم ترک های بتن، نیازمند حرکت ترک، وجود رطوبت ترک و میزان چسبندگی ترک است.

اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتر و عمیق‌تری درباره مواد و متریال مناسب برای ترمیم ترک‌ها به دست آورید و مطالعات کافی در این زمینه داشته باشید، می‌توانید به استاندارد ACI546.3R (آیین‌نامه بتن امریکا) مراجعه کنید و در این رابطه بیشتر بدانید. در پایان از شما خواهشمندیم در صورتی که سؤال یا نقطه‌نظری درباره این مواد و روش‌های ترمیم ترک‌های بتن دارید، در بخش نظرات با ما و سایر دوستانتان به اشتراک بگذارید.