روان کننده مناسب بتن: بررسی شاخصه‌های رفتاری روان کننده‌ها

حتماً تا کنون برایتان پیش آمده بخواهید برای سهولت و روانی مناسب بتن از روان کننده استفاده کنید، اما ندانید چه روان کننده‌ای برای پروژه‌تان مناسب و مقرون به صرفه است. در این مقاله، علاوه بر معرفی اجمالی خصوصیات انواع روان‌کننده‌ها، با ذکر چند مثال کاربردی برایتان بیان خواهیم کرد روان‌ کننده‌ مناسب بتن در هر پروژه چه روان‌کننده‌ای است. پس تا انتها همراه ما باشید.

اهمیت شناخت انواع روان کننده بتن

محل استفاده از روان کننده‌ها با توجه به نیاز پروژه متفاوت است. همین امر باعث شده انواع متفاوتی از روان کننده‌ها در بازار وجود داشته باشد. بنابراین برای اینکه بدانید چه روان کننده‌ای مناسب پروژه شما است، پیش از هر چیز لازم است با انواع روان کننده بتن آشنا شوید و نوع رفتار آن‌ها را شناسایی کنید.

مهم‌ترین شاخصه‌های رفتاری روان کننده‌ها

روان‌کننده‌ها دارای شاخصه‌های قابل اندازه‌گیری بسیاری، مانند: PH، رنگ، میزان یکنواختی، مقدار روانی و… هستند. از میان این شاخصه‌ها، شناخت 4 شاخصه رفتاری آن‌ها که در ذیل به آن پرداخته شده، بسیار مهم و ضروری است.

• میزان قدرت روان‌کنندگی یا کاهندگی آب
• حفظ مدت زمان روان‌کنندگی یا حفظ اسلامپ
• میزان حباب‌زایی که تأثیر مستقیم در مقاومت فشاری دارد
• مقدار مقاومت فشاری نهایی بتن

در واقع میزان مقاومت فشاری نهایی اندازه‌گیری شده بتن، نشانگر مقدار کاهندگی آب و حباب‌زایی ایجاد شده به دلیل استفاده از روان کننده در بتن است.

انواع روان کننده بتن مناسب

روان‌کننده‌ها از لحاظ بنیان شیمیایی در 3 دسته‌ کلی روان‌کننده‌های پایه لیگنو سولفونات کلسیم، روان‌کننده‌های پایه نفتالین و ملامین و روان کننده‌های پایه پلی کربوکسیلات اتر قرار می‌گیرند. البته روان کننده‌ها پایه پلی کربوکسیلات بسته به نوع کارایی خود به دو زیردسته روان کننده‌های کاهنده آب و حفظ اسلامپ نیز تفکیک می‌شوند.

البته برخی از شرکت‌های تولیدکننده این افزودنی بتن، از ترکیب روان کننده‌ها با بنیان شیمیایی متفاوت استفاده می‌کنند؛ برای مثال ترکیب روان کننده بتن نسل اول و نسل سوم، علاوه بر کاهندگی آب بالا، حفظ اسلامپ مناسبی داشته و مقاومت نهایی بتن را افزایش می‌دهد. در ادامه به بررسی هر یک از انواع روان کننده بتن و تبیین ویژگی‌های منحصر به فرد آن خواهیم پرداخت.

روان کننده‌های پایه لیگنوسولفونات کلسیم

روان کننده‌های پایه لیگنو سولفونات کلسیم یا همان روان کننده‌های نسل اول، نسبت به سایر انواع روان کننده‌ها روانی نسبتاً کمتری داشته، اما حفظ اسلامپ بالاتری نسبت به سایر رقبای خود دارند. در واقع این نسل از روان کننده‌ها ذاتاً نوعی دیرگیر بتن هستند و نه تنها مدت زمان کارایی بتن را افزایش داده، بلکه باعث حفظ اسلامپ بتن برای مدت زمان بیشتر می‌شوند.

روان کننده‌های پایه نفتالین و ملامین

روان کننده های نسل دوم (فوق روان کننده بتن) که بر پایه نفتالین و ملامین هستند، نسبت به روان کننده‌های نسل اول قدرت کاهندگی آب بالاتری داشته، اما مدت زمان حفظ اسلامپ پایین‌تری دارند.

روان کننده‌های پایه پلی کربوکسیلات

این نسل از روان کننده‌ها که جدیدترین نسل از روان کننده‌ها هستند، علاوه بر قدرت روان کنندگی بسیار بالایی که نسبت به دو نسل قبل از روان کننده‌ها دارند، می‌توانند میزان آب بتن را تا 45% کاهش دهند. البته این نسل از روان کننده‌ها، زمان حفظ اسلامپ کمی دارند و به همین دلیل در دو نوع کاهنده آب یا حفظ اسلامپ تولید می‌شوند.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید روان کننده بتن بر اساس روش مصرف، قیمت

چه روان کننده‌ای مناسب پروژه ماست؟

با تمام آنچه گفته شد، سؤال این‌جاست که چه روان کننده‌ای مناسب پروژه است؟ برای پاسخ به این پرسش از چند مثال ساده و کاربردی بهره می‌گیریم.

1) استفاده از روان کننده در تولید بتن‌های خود تراکم

برای تولید بتن خودتراکم، لازم است حتماً از روان کننده‌های پایه پلی کربوکسیلات استفاده کنید. علت این انتخاب، مکانیزم عملکرد این نسل از روان کننده‌هاست. از آن‌جا که تنها روان کننده‌های پایه پلی کربوکسیلات از خاصیت ممانعت فضایی برخوردارند، این نسل از روان کننده‌ها می‌توانند حرکت و روانی مناسب را در بتن ایجاد کنند.

2) روان کننده مناسب ساخت بتن پر مقاومت

برای ساخت بتن پر مقاومت، می‌توان با کمک سیمان‌های موجود در ایران، به راحتی بتنی با رده مقاومت 30 تا 35 را با روان کننده‌های نسل اول یا روان کننده‌های معمولی پایه لیگنو ساخت؛ اما اگر مقاومت بالاتر مد نظر باشد، لازم است حتماً از روان کننده‌های پایه پلی کربوکسیلات استفاده شود تا با کاهش آب بیشتر مقاومت بیشتری کسب گردد.

3) پروژه‌های دور از بچینگ

فرض کنید محل پروژه در روستا است و قرار است بتن از کارخانه تولید (بچینگ) به محل پروژه فرستاده شود. در واقع لازم است بتن مسافت زیادی را سپری کند تا به محل پروژه برسد. بنابراین حتماً باید از روان کننده‌هایی استفاده کنید که مدت زمان حفظ اسلامپ بتن را به طرز چشمگیری افزایش دهد.

بهترین انتخاب برای شما در چنین شرایطی، استفاده از روان کننده‌های نسل اول یا روان کننده‌های پایه پلی کربوکسیلات حفظ اسلامپ است. همچنین می‌توانید در چنین مواقعی، با افزودن مقداری روان کننده در محل پروژه از امکان ریدوز کردن استفاده کنید.

4) ساخت قطعات بتنی با قالب‌گیری کند

در ساخت قطعات بتنی پیش‌ساخته، محل تولید و محل بتن‌ریزی در یک نقطه کارگاه است. بنابراین لازم نیست بتن مسافت زیادی طی کند، اما گاهی خط تولید به گونه‌ای طراحی شده که برای پر کردن قالب‌ها از بتن زمان بیشتری نیاز است. در چنین شرایطی حفظ بالای اسلامپ جهت افزایش کارایی بتن در مدت زمان طولانی اهمیت بالایی داشته تا زمان کافی برای قالب‌ریزی را به مجموعه بدهد.

5) افزایش روانی جهت پمپاژ

گاهی اوقات صرفاً روانی بتن اهمیت دارد تا پمپاژ به راحتی انجام شود؛ برای مثال بتنی که به محل پروژه رسیده، روانی مناسبی ندارد و ما می‌خواهیم آن را با کمک روان کننده‌ای مناسب روان کنیم تا به راحتی پمپ شود؛ یعنی جز پمپ‌پذیری مناسب، دنبال افزایش مقاومت و کاهش نسبت آب به سیمان یا موارد این چنینی نیستیم، چون بتن ساخته شده و نسبت آب به سیمان آن مشخص است.

بهترین انتخاب در این شرایط، استفاده از روان کننده‌های پایه پلی کربوکسیلات است. دلیل این انتخاب سرعت میکس شدن این گروه از روان کننده‌ها در بتن است. پس از استفاده از این روان کننده‌ها، می‌توانید ظرف 3 الی 4 دقیقه پس از میکس با دور تند، بتن را از تراک تخلیه کنید. در این صورت، سرعت کار افزایش پیدا می‌کند.

اما گاهی اوقات کارگر مسئول اضافه کردن روان کننده به تراک، مهارت کافی برای این کار ندارد یا بتن دانه‌بندی مناسبی نداشته و اصطلاحاً گسسته است. در این شرایط اگر از روان کننده پایه پلی کربوکسیلات زیاد استفاده شود، ممکن است باعث آب‌انداختگی بتن شده و اصطلاحاً آب و سنگدانه بتن از هم جدا شده و بتن از هم بپاشد.

بنابراین در این شرایط، بهترین نسل روان کننده‌ها روان کننده‌های پایه لیگنو سولفونات است که اگر کارگر از مقدار بیشتری روان کننده استفاده کرد یا دانه‌بندی مناسب نبود و گسستگی در دانه‌بندی وجود داشت، مشکلی ایجاد نشود؛ زیرا این نسل از روان کننده‌ها روانی کمتری ایجاد کرده و حالت خمیری بتن را تا حدی حفظ می‌کنند که امکان پمپاژ بتن وجود داشته باشد.

6) روان کننده مناسب ساخت بتن اکسپوز

بهترین انتخاب روان کننده در ساخت بتن اکسپوز (بتنی با سطح صاف)، استفاده از روان کننده‌های پایه پلی کربوکسیلات است. استفاده از این نسل روان کننده‌ها باعث می‌شود بتن با تراکم و روانی بهتری در قالب قرار گیرد. این موضوع بخصوص در قالب‌هایی که برای کارهای ظریف استفاده می‌شوند، حائز اهمیت است؛ زیرا تنها استفاده از این روان کننده‌ها به بتن روانی کافی برای عبور از باریکه‌هایی کوچک را داده تا بتن از میان آن‌ها عبور کند.

در این مقاله سعی شد با بررسی کارایی روان‌کننده‌های گوناگون، به پرسش «روان کننده مناسب بتن چیست؟» پاسخ داده شود. اما نباید این مطلب را از نظر دور داشت که پروژه‌های دیگری هم هستند که در این مقاله به آنها پرداخته نشده و لازم است از روان کننده مناسب در آنها استفاده شود. خوشحال می‌شویم اطلاعات مناسب از پروژه‌های در دست اجرای خود را ذیل همین صفحه با ما به اشتراک بگذارید.