روان کننده بتن چیست؟ انواع، مقدار و روش مصرف، خواص و کاربردها

روان کننده، فوق روان کننده و ابر روان کننده‌ بتن، از جمله مواد پلیمری هستند که باعث می‌شوند میزان آب بتن کاهش پیدا کند، بدون اینکه در روانی آن تأثیری بگذارد. حضور این افزودنی‌ها در مخلوط بتن، باعث تولید بتن مقاوم می‌شود؛ بتنی با کیفیت که کارایی لازم را دارد. در این مقاله بر آن هستیم ضمن تبیین این مفهوم که روان کننده بتن چیست، کاربردها و تأثیرات آن را بر بتن تازه و سخت شده بررسی کنیم. پس تا انتها همراه ما باشید.

روان کننده بتن

روان کننده‌ها یا کاهنده‌های آب بتن که به آن‌ها Water reducer اطلاق می‌شود، بر پایه‌ مواد شیمیایی مختلف، مثل لیگنوسولفونات‌، پلی نفتالین سولفونات‌، ملامین و پلی کربوکسیلات اتر هستند که باعث می‌شوند آب مورد نیاز بتن حداقل 5% تا 40% کاهش پیدا کند.

تأثیر روان کننده بتن چیست؟

روان کننده‌های بتن روی بتن تازه و سخت شده تأثیراتی دارند و باعث ایجاد تغییراتی در بتن می‌شوند که باید به آن توجه نمود؛ تغییراتی چون: میزان آب مورد نیاز بتن، میزان هوای بتن، مقاومت فشاری و خمشی در بتن، اسلامپ بتن، روند رشد مقاومت بتن، انقباض ناشی از خشک‌شدگی و… که حتماً باید هنگام استفاده از روان کننده در بتن به آن توجه نمایید.

انواع روان کننده

همان‌طور که در ابتدای این مطلب اشاره شد، کاهنده‌های آب بر اساس مواد شیمیایی سازنده‌شان، در سه شکل روان کننده، فوق روان کننده و ابر روان کننده در مخلوط بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از میان این سه گروه، ترکیب شیمیایی ابر روان کننده‌های بتن، پلی کربوکسیلات اتر است که مقاومت بتن را تا حد مطلوبی افزایش داده و بتنی کارا تولید می‌کند. بلندای مولکول‌های کربوکسیل موجود در این ماده شیمیایی، باعث می‌شود ارتباط بیشتری با آب داشته باشد و ضمن حفظ روانی بتن، تغییری در مقاومت بتن ایجاد نکند.

این در حالی است که پایه شیمیایی فوق روان کننده بتن، پلی نفتالین سولفونات و ملامین فرمالدهید سولفونات است و در مقابل، روان کننده بتن که نسبت به دو گروه قبلی قدرت کمتری دارد، بر پایه لیگنوسولفونات اصلاح شده تولید شده است.

آیا مصرف روان کننده در بتن ضرری است؟

همان‌طور که می‌دانید هر ماده‌ای اگر به میزان نامناسب و در زمان نادرست به مخلوط بتنی اضافه شود، باعث ایجاد تغییرات شگرفی می‌شود؛ تغییرات مضری که خواص بتن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. از این رو باید هنگام اضافه کردن افزودنی‌های مختلف به مخلوط بتنی، شناخت مناسبی از بتن و همین‌طور افزودنی‌های کاربردی خود داشته باشید.

این مطلب در مورد افزودن روان کننده بتن به مخلوط بتنی نیز صدق می‌کند. بنا به تحقیقاتی که در روند تولید مخلوط‌های بتنی انجام گرفته است، در صورتی که میزان آب بیش از حد معمول به مخلوط بتنی اضافه شود، کارایی بتن افزایش می‌یابد، اما سایر ویژگی‌های بتن از مقاومت گرفته تا میزان تخلخل و نفوذپذیری سقوط می‌کند. این در حالی است که استفاده از افزودنی روان کننده بتن در زمان مناسب و به مقداری که شرکت تولیدکننده روی بسته‌بندی درج  کرده است، در کنار افزایش کارایی، مقاومت و دیگر خصوصیات مخلوط بتنی را نیز افزایش می‌دهد.

مقدار و روش مصرف روان کننده بتن چقدر است؟

اکثر شرکت‌های تولیدکننده برچسب مقدار و روش مصرف محصول را روی تولیدات خود درج می‌کنند، اما سؤال این‌جاست که آیا این میزان مصرف برای هر مخلوط بتنی مناسب است؟ اگر بخواهیم پاسخ جامعی به این سؤال بگوییم باید گفت هر یک از تولیدکنندگان بنا به مواد شیمیایی پایه محصولاتشان، درصد مناسبی را به عنوان میزان مصرف محصول معرفی می‌کنند، اما بسته به شرایط پروژه ممکن است در میزان مصرف تغییراتی ایجاد ‌شود. بنا به تحقیقات انجام شده، مقدار مصرف این کاهنده آب از 0.5 تا 1.5% وزن سیمان است و بنا به نوع آن، قابلیت اضافه شدن به مواد خشک در هنگام اختلاط یا اضافه شدن به میکسر  پس از اختلاط مواد را دارد.

بیشتر بخوانید: افزودن روان کننده بتن در محل پروژه چه تأثیری بر بتن دارد؟

مکانیزم عملکرد

امتیاز اصلی حضور روان کننده در مخلوط بتنی، ایجاد دافعه میان ذرات سیمان است. از آن‌جا که با اختلاط آب و سیمان، کلوخه‌هایی تولید می‌شود و چسبندگی ذرات سیمان به یکدیگر نمایان می‌گردد، لازم است این چسبندگی به صورت کامل حذف شده و میان ذرات انفصال ایجاد شود. اضافه کردن روان کننده به مخلوط بتنی، این مشکل را تا حد زیادی رفع می‌کند.

در واقع، این ماده شیمیایی با ویژگی خاص خود میان ذرات سیمان دافعه ایجاد نموده و در نتیجه، تمام دانه‌های سیمان بار منفی گرفته و از هم دور می‌شوند. بدین‌ترتیب مخلوط روانی خود را به دست آورده، بدون اینکه در میزان مقاومت آن خللی ایجاد شود.

کاربرد روان کننده بتن چیست؟

روان کننده‌ها کاربردهای فراوانی دارند؛ اما بیشتر در سازه‌هایی استفاده می‌شوند که نیاز به مقاومت مطلوب دارند. بدین‌ترتیب می‌توان گفت روان‌کننده‌ها بیشتر برای تولید بتن‌های پرمقاومت یا بتن‌هایی که میزان آب به سیمان پایینی دارند یا بتن‌های خود تراکم که به scc مشهورند، استفاده می‌شوند. در کنار این کاربردها، استفاده از روان کننده‌ها برای کنترل زمان گیرش بتن هم مؤثر و کاربردی است.

روان کننده Water reducer محصولی کارا و کاربردی در ساخت بتن مقاوم و کارا است که از مواد شیمیایی مختلفی مثل لیگنوسولفونات، ملامین سولفونات، نفتالین سولفونات و پلی کربوکسیلات اتر تشکیل شده است. این ماده که میزان کارایی‌اش متناسب با مواد تشکیل‌دهنده‌ آن متفاوت است، در بتن تازه و سخت شده تأثیرات مختلفی از خود بر جای می‌گذارد؛ تأثیراتی که تغییرات چشمگیری در مخلوط بتنی ایجاد می‌کنند.

بنا به تحقیقاتی که در مورد میزان مصرف این محصول انجام شده، باید گفت میزان مصرف این ماده از 0.5 تا 1.5 درصد وزن سیمان است؛  اما این مقدار برای هر پروژه‌ای مناسب نیست. اصولاً میزان مصرفی که توسط شرکت‌های تولیدکننده روی برچسب محصول درج می‌شود، مقدار مناسبی است و می‌توان با مشاوره با شرکت تولیدکننده اطلاعات کاملی در این زمینه به دست آورد.

در مقاله «روان کننده بتن چیست؟» تلاش شد اطلاعات کامل و کاربردی درباره چیستی، کاربردها، مزایا و معایب روان کننده بتن در اختیار شما قرار گیرد. امیدواریم مطالعه این متن برای شما مفید بوده باشد. در پایان از شما خواهشمندیم با ارائه نظرات و پیشنهادات خود در پایین همین صفحه، اطلاعات خود را در زمینه روان کننده‌های بتن با ما به اشتراک بگذارید.